Việt Nam đã chính thức áp dụng Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 từ ngày 01/01/2025. Đây là bước ngoặt quan trọng trong quản lý xe quá tải trọng và xe quá khổ giới hạn trên toàn quốc. Thông tư 39/2024/TT-BGTVT đã cung cấp hướng dẫn chi tiết, thay thế hoàn toàn các quy định cũ để phù hợp với thực tiễn hiện tại.

Bối cảnh và cơ sở pháp lý của quy định mới

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 được Quốc hội thông qua ngày 27/06/2024, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc quản lý giao thông đường bộ. Thông tư 39/2024/TT-BGTVT, ban hành ngày 15/11/2024 bởi Bộ Giao thông vận tải, đã thay thế ba văn bản quan trọng trước đây: Thông tư 46/2015/TT-BGTVT, Thông tư 35/2023/TT-BGTVT và Thông tư 41/2023/TT-BGTVT.

Sự thay đổi này nhằm cập nhật các quy định cho phù hợp với tình hình thực tế, tăng cường bảo vệ hạ tầng giao thông và đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông. Các doanh nghiệp vận tải giờ đây có bộ quy tắc thống nhất, rõ ràng hơn để tuân thủ.

Những thay đổi mới trong luật giao thông đường bộ đã tạo ra khuôn khổ pháp lý toàn diện, giúp doanh nghiệp hiểu rõ trách nhiệm và quyền lợi của mình khi vận hành xe quá tải trọng hoặc xe quá khổ giới hạn.

Định nghĩa và phân loại xe quá tải trọng, xe quá khổ giới hạn

Theo khoản 1, 2 Điều 52 của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024, định nghĩa được làm rõ cụ thể:

Xe quá khổ giới hạn bao gồm ba trường hợp chính:

• Xe cơ giới, xe máy chuyên dùng có kích thước bao ngoài vượt quá quy chuẩn kỹ thuật quốc gia

• Xe có kích thước vượt quá giới hạn đường bộ

• Xe chở hàng hóa có kích thước tổng thể vượt giới hạn cho phép

Xe quá tải trọng được xác định khi:

• Tổng trọng lượng toàn bộ xe vượt giới hạn cho phép của xe hoặc đường bộ

• Tải trọng trục hoặc nhóm trục vượt giới hạn cho phép

Việc phân loại rõ ràng này giúp doanh nghiệp xác định chính xác loại phương tiện của mình và áp dụng đúng quy định tương ứng. Hàng siêu trường và hàng siêu trọng đều thuộc phạm vi quản lý của các quy định này.

Giới hạn kỹ thuật và thông số tối đa được phép lưu hành

Thông tư 39/2024/TT-BGTVT quy định cụ thể các giới hạn kỹ thuật mà doanh nghiệp phải tuân thủ:

Giới hạn tải trọng trục:

• Tải trọng trục đơn: ≤ 10 tấn

• Tải trọng trục đôi: ≤ 18 tấn (khoảng cách d ≥ 1,3m)

• Tải trọng trục ba: ≤ 24 tấn (khoảng cách d > 1,3m)

Các giới hạn này được thiết lập dựa trên khả năng chịu tải của hạ tầng giao thông Việt Nam và đảm bảo an toàn khi vận hành. Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ thông số xe và hàng hóa trước khi lưu hành.

Yêu cầu về Giấy phép lưu hành đối với xe quá tải, quá khổ

Xe quá tải trọng và xe quá khổ giới hạn bắt buộc phải có Giấy phép lưu hành do cơ quan có thẩm quyền cấp. Đây là điều kiện tiên quyết không thể thiếu để đảm bảo tính hợp pháp khi tham gia giao thông.

Giấy phép lưu hành phải tuân thủ nghiêm ngặt Phụ lục III của Thông tư 39/2024/TT-BGTVT, ghi rõ tuyến đường được phép lưu hành, thời hạn hiệu lực và các điều kiện bảo vệ công trình đường bộ cụ thể.

Cơ quan có thẩm quyền cấp phép:

• Sở Giao thông vận tải: Phạm vi địa phương

• Khu Quản lý đường bộ: Tuyến đường do khu vực quản lý

• Cục Đường bộ Việt Nam: Tuyến đường quốc gia và trường hợp đặc biệt

Điều kiện cấp phép lưu hành

Giấy phép lưu hành chỉ được cấp trong các trường hợp đặc biệt sau:

• Nhiệm vụ quốc phòng, an ninh: Phục vụ các hoạt động bảo vệ đất nước

• Phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai: Ứng phó khẩn cấp với thảm họa tự nhiên

• Nhiệm vụ khẩn cấp: Các tình huống cấp bách cần xử lý ngay lập tức

• Vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng: Khi các phương thức vận tải khác không phù hợp hoặc cần kết hợp với vận tải đường bộ

Điều kiện này đảm bảo việc cấp phép có tính chọn lọc, ưu tiên những trường hợp thực sự cần thiết và phù hợp với lợi ích chung của xã hội.

Thời hạn và phạm vi hiệu lực giấy phép

Thời hạn giấy phép lưu hành được quy định linh hoạt tùy theo tình trạng đường bộ:

• Đường đã cải tạo: Tối đa 90 ngày

• Đường chưa cải tạo: Tối đa 30 ngày

• Giới hạn bổ sung: Đến khi hết hạn Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe (điều kiện nào đến trước)

Quy định này phản ánh tính thực tế của từng tuyến đường, đảm bảo an toàn cho cả phương tiện và hạ tầng giao thông.

Biện pháp bảo vệ công trình đường bộ khi lưu hành xe quá tải, quá khổ

Chủ phương tiện có trách nhiệm bảo vệ công trình đường bộ khi lưu hành xe quá tải trọng hoặc xe quá khổ giới hạn. Điều này bao gồm việc thực hiện khảo sát gia cường công trình và thiết kế gia cường đường bộ khi cần thiết.

Trách nhiệm chủ phương tiện không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ giấy phép mà còn phải chịu chi phí cho các biện pháp gia cường hạ tầng cầu đường nếu tình trạng kỹ thuật yêu cầu. Đây là cam kết quan trọng để đảm bảo tính bền vững của hệ thống giao thông.

Các biện pháp bảo vệ được thiết kế dựa trên đánh giá kỹ thuật cụ thể cho từng tuyến đường và loại phương tiện, nhằm giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến hạ tầng.

Quy trình kiểm tra và giám sát lưu hành

Hệ thống kiểm tra và giám sát được tăng cường với các biện pháp cụ thể. Xe phải tuân thủ nghiêm ngặt các biển báo hạn chế trọng tải và biển báo hạn chế chiều dài, chiều ngang, chiều cao trên tuyến đường.

Lực lượng cảnh sát giao thông có quyền kiểm tra tải trọng và kích thước thực tế của phương tiện bất cứ lúc nào. Xe phải mang theo đầy đủ Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường còn hiệu lực.

Quy trình giám sát này đảm bảo tính minh bạch và công bằng, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp vận tải tuân thủ pháp luật.

Ảnh hưởng và tác động của quy định mới đến doanh nghiệp vận tải

Quy định mới mang lại cả cơ hội và thách thức cho đơn vị vận tải. Về mặt tích cực, việc bảo vệ hạ tầng giao thông sẽ giảm chi phí bảo trì đường bộ dài hạn, tạo điều kiện vận hành ổn định hơn.

Những thay đổi quan trọng đối với doanh nghiệp:

• Tối ưu hóa xếp hàng: Cần cải thiện cách xếp hàng hóa theo chiều cao và chiều dài để tuân thủ giới hạn

• Lựa chọn tuyến đường: Chọn tuyến đường phù hợp vận tải để tránh vi phạm

• Đầu tư thiết bị: Có thể cần nâng cấp phương tiện để đáp ứng yêu cầu mới

• Quy trình nội bộ: Xây dựng quy trình kiểm tra và giám sát chặt chẽ

Doanh nghiệp cần thích ứng nhanh chóng để duy trì khả năng cạnh tranh và tránh các rủi ro pháp lý không mong muốn.

Liên hệ và thủ tục nộp hồ sơ xin cấp giấy phép lưu hành

Doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ theo quy định và nộp đúng cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tiến độ và tính hợp pháp của quá trình xin phép.

Kết luận

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 và Thông tư 39/2024/TT-BGTVT đã tạo ra khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh và hiện đại cho việc quản lý xe quá tải trọng và xe quá khổ giới hạn. Các quy định này không chỉ bảo vệ hạ tầng giao thông mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp vận tải phát triển bền vững.

Thành công trong việc tuân thủ các quy định mới đòi hỏi sự chủ động của doanh nghiệp trong việc cập nhật kiến thức, điều chỉnh quy trình và đầu tư phù hợp. Đây là cơ hội để ngành vận tải Việt Nam nâng cao chất lượng dịch vụ và hội nhập sâu rộng hơn với tiêu chuẩn quốc tế.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần tuân thủ pháp luật, các doanh nghiệp sẽ không chỉ thích ứng thành công mà còn tìm được những lợi thế cạnh tranh mới trong môi trường kinh doanh đầy tiềm năng này.