Trong thế giới vận tải hiện đại, việc hiểu rõ quy định về tải trọng xe tải không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp hoạt động bền vững. Xe tải đóng vai trò then chốt trong kinh tế quốc dân, nhưng khi chở quá tải, chúng trở thành mối đe dọa cho an toàn giao thông và cơ sở hạ tầng.

Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hệ thống pháp luật giao thông Việt Nam. Với Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Thông tư 39/2024/TT-BGTVT, các quy định về xe tải chở quá tải được làm rõ và siết chặt hơn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tài xế mà còn tác động sâu rộng đến toàn bộ ngành vận tải.

Cơ sở pháp lý quy định mức quá tải xe tải

Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Thông tư 39/2024/TT-BGTVT

Nghị định 168/2024/NĐ-CP được ban hành ngày 26/12/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, đã thiết lập nền tảng pháp lý mới cho việc xử phạt vi phạm giao thông đường bộ. Văn bản này quy định rõ ràng các mức phạt dựa trên tỷ lệ vượt tải, từ 10% đến trên 150%.

Thông tư 39/2024/TT-BGTVT của Bộ Giao thông Vận tải ban hành ngày 15/11/2024 bổ sung các quy định về tải trọng, khổ giới hạn và giấy phép lưu hành đặc biệt. Điều 8, khoản 2d nhấn mạnh rằng xe tải chở hàng hóa không được vượt quá khối lượng hàng hóa cho phép theo thiết kế.

Điều 21 của Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức phạt cho cá nhân từ 800.000 đến 12.000.000 VND tùy theo tỷ lệ vượt tải. Điều 26 bổ sung các quy định dành cho tổ chức kinh doanh vận tải.

Tương quan giữa Thông tư 31/2019/TT-BGTVT và nghị định hiện hành

Trước đây, Thông tư 31/2019/TT-BGTVT được nhiều người hiểu nhầm là cho phép xe tải chở vượt tải lên đến 10%. Tuy nhiên, quan điểm này không chính xác từ đầu. Thông tư chỉ quy định các ngưỡng xử phạt, không phải mức cho phép.

Với quy định mới 2025, mọi mức vượt tải đều bị coi là vi phạm. Sự khác biệt nằm ở cách thức thực thi và mức độ phạt cụ thể. Điều này tạo ra sự thống nhất trong quản lý nhà nước về tải trọng phương tiện.

Vai trò của Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Công an trong quản lý tải trọng

Bộ Giao thông Vận tải chịu trách nhiệm xây dựng quy chuẩn kỹ thuật và chính sách vận tải. Bộ này cũng quản lý Cục Đăng kiểm Việt Nam, đơn vị thực hiện kiểm định xe và cấp giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật.

Bộ Công an thông qua Cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ kiểm soát tải trọng trên đường. Công an giao thông có quyền dừng xe, đo trọng lượng tại trạm cân và xử phạt các vi phạm.

Phân biệt giữa tải trọng thiết kế và tải trọng cho phép chở

Tải trọng thiết kế là khối lượng tối đa mà xe tải có thể chở theo thiết kế của nhà sản xuất. Thông số này được ghi trên giấy đăng kiểm và không thể thay đổi.

Tải trọng cho phép chở có thể thấp hơn tải trọng thiết kế tùy theo điều kiện vận chuyển, loại xe và mục đích sử dụng. Việc cách xác định tỷ lệ xe chở quá tải đúng theo quy định dựa trên so sánh trọng lượng thực tế với tải trọng cho phép.

Các mức phần trăm quá tải được phép đối với xe tải

Xe tải được chở vượt bao nhiêu phần trăm tải trọng thiết kế?

Câu trả lời ngắn gọn: Xe tải không được phép chở vượt bất kỳ phần trăm nào so với tải trọng cho phép. Tuy nhiên, hình phạt hành chính chỉ áp dụng khi vượt những ngưỡng nhất định.

Xe ben và xe container thông thường bị phạt khi vượt tải từ 10% trở lên. Xe xi téc (xe chở chất lỏng) có ngưỡng phạt bắt đầu từ 20% do đặc thù hàng hóa chở.

Trường hợp có giấy phép lưu hành đặc biệt theo Điều 22, khoản 1 của Thông tư 39/2024/TT-BGTVT, xe tải có thể chở vượt tải trọng bình thường. Tuy nhiên, giấy phép này chỉ cấp trong những trường hợp đặc biệt và có điều kiện nghiêm ngặt.

Giới hạn quá tải theo quy định mới nhất 2025

Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định các mức phạt dựa trên tỷ lệ vượt tải tính từ tải trọng trục hoặc trọng lượng toàn bộ xe:

Quy định dành riêng cho cá nhân vs tổ chức kinh doanh vận tải

Cá nhân chịu mức phạt theo bảng trên, còn tổ chức chịu mức phạt thấp hơn nhưng có thêm trách nhiệm pháp lý khác. Doanh nghiệp vận tải có thể bị thu hồi giấy phép kinh doanh nếu vi phạm nhiều lần.

Lĩnh vực kinh doanh vận tải còn phải tuân thủ các quy định về bảo hiểm, bảo dưỡng định kỳ và đào tạo tài xế. Việc hướng dẫn đọc thông số trọng tải xe trên giấy đăng kiểm trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp.

Khi nào xe tải bị coi là chở vượt quá phần trăm cho phép?

Các ngưỡng xử lý hành chính và mức độ vi phạm

Xe tải bị coi là chở vượt tải trọng khi trọng lượng thực tế vượt quá tải trọng ghi trên giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật. Ngưỡng xử phạt bắt đầu từ 10% đối với xe thông thường và 20% đối với xe xi téc.

Mức độ vi phạm được phân loại theo tỷ lệ vượt tải. Vi phạm nhẹ (10%-30%) chỉ bị phạt tiền, trong khi vi phạm nặng (trên 100%) có thể bị tạm giữ xe và thu hồi giấy phép lái xe.

Các yếu tố xác định hành vi vi phạm

Trọng lượng xe được xác định tại trạm cân hoặc bằng thiết bị cân di động. Cảnh sát giao thông sẽ so sánh kết quả cân với thông số trên giấy chứng nhận.

Kích thước xe cũng được kiểm tra để đảm bảo tuân thủ quy định về kích thước và trường hợp xe bị xem là quá khổ. Hệ thống phanh và hệ thống treo phải đảm bảo an toàn khi chở tải trọng lớn.

Năm sản xuất và tuổi thọ xe ảnh hưởng đến khả năng chịu tải. Xe cũ có nguy cơ hư hỏng cao hơn khi chở quá tải.

Hậu quả và mức phạt khi xe tải chở quá tải trọng cho phép

Bảng mức phạt tương ứng theo tỷ lệ vượt tải

Mức phạt hiện hành khi xe chở hàng vượt tải trọng cho phép được quy định chi tiết trong Nghị định 168/2024/NĐ-CP:

Vượt tải 10% đến 30%: Mức phạt chi tiết cho hành vi chở quá tải từ 10% đến 30% là 800.000-1.000.000 VND cho cá nhân. Đây là mức phạt cơ bản cho vi phạm lần đầu.

Vượt tải 30% đến 50%: Phạt từ 3.000.000-5.000.000 VND, cho thấy mức độ nghiêm trọng tăng đáng kể. Tổ chức có thể bị phạt thấp hơn nhưng phải chịu trách nhiệm bổ sung.

Vượt tải 50% đến 100%: Mức phạt 5.000.000-7.000.000 VND cho cá nhân, 2.000.000-3.000.000 VND cho tổ chức. Tài xế có thể bị tạm giữ giấy phép lái xe.

Phạt bổ sung: Giữ bằng, thu hồi giấy phép kinh doanh

Xe chở quá tải có bị treo bằng lái hay không phụ thuộc vào mức độ vi phạm. Vi phạm nặng (trên 100%) có thể dẫn đến tạm giữ giấy phép lái xe từ 2-4 tháng.

Doanh nghiệp vận tải vi phạm nhiều lần có thể bị thu hồi giấy phép kinh doanh. Điều này tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp phải tuân thủ quy định.

Tác động đến doanh nghiệp vận tải và tài xế

Chi phí phạt chỉ là một phần của hậu quả pháp lý. Doanh nghiệp còn phải chịu thiệt hại do gián đoạn hoạt động, mất uy tín và chi phí pháp lý bổ sung.

Tài xế vi phạm có thể bị doanh nghiệp sa thải hoặc giảm lương. Giấy phép lái xe bị tạm giữ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế.

Tác động xã hội và hạ tầng từ việc chở quá tải

Hư hỏng cầu đường, kết cấu hạ tầng và thiệt hại vật chất

Xe tải chở quá tải gây hư hỏng nghiêm trọng mặt đường và cầu đường. Kết cấu hạ tầng Việt Nam được thiết kế theo tiêu chuẩn nhất định, việc vượt tải trọng làm giảm tuổi thọ công trình.

Thiệt hại vật chất hàng năm do quá tải lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Cơ sở hạ tầng giao thông phải sửa chữa thường xuyên, tăng gánh nặng ngân sách nhà nước.

Nguy cơ tai nạn và tác động đến tuổi thọ xe

Rủi ro tai nạn tăng đáng kể khi xe tải chở quá tải. Hệ thống phanh không đủ công suất để dừng xe kịp thời, hệ thống lái trở nên khó kiểm soát.

Tuổi thọ xe giảm do các bộ phận chịu tải vượt khả năng thiết kế. Hệ thống treo bị hư hỏng sớm, động cơ phải hoạt động quá tải, tăng chi phí bảo dưỡng.

Tác động đến môi trường và tiếng ồn

Xe tải quá tải tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn, tăng khí thải độc hại. Tác động môi trường của giao thông trở nên nghiêm trọng hơn khi phương tiện hoạt động không hiệu quả.

Tiếng ồn từ xe tải quá tải lớn hơn do động cơ phải hoạt động với công suất cao. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân.

Vai trò của kiểm soát tải trọng trong giảm rủi ro xã hội

Kiểm soát tải trọng không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là vấn đề xã hội. An ninh trật tự được cải thiện khi xe tải tuân thủ quy định.

Kinh tế hoạt động ổn định hơn khi vận tải hàng hóa được thực hiện an toàn. Chuỗi cung ứng không bị gián đoạn do tai nạn hay vi phạm pháp luật.

Cơ chế kiểm soát tải trọng và thực thi pháp luật

Các hình thức kiểm tra tải trọng hiện hành tại Việt Nam

Trạm cân cố định được đặt tại các vị trí chiến lược trên quốc lộ và tỉnh lộ. Cảnh sát giao thông thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất.

Cân di động cho phép kiểm tra tải trọng tại bất kỳ địa điểm nào. Công nghệ này giúp tăng hiệu quả kiểm soát và giảm chi phí thực thi.

Ứng dụng công nghệ trong kiểm soát tải trọng tự động

Hệ thống cân tự động WIM (Weigh-in-Motion) được triển khai tại một số tuyến đường. Công nghệ này cho phép kiểm tra tải trọng mà không cần dừng xe.

Camera AI được sử dụng để nhận diện xe tải quá tải dựa trên hình ảnh. Hệ thống này còn ghi nhận biển số xe để xử phạt tự động.

Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng

Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Công an phối hợp chặt chẽ trong quản lý tải trọng. Cục Đăng kiểm cung cấp dữ liệu kỹ thuật cho Cảnh sát giao thông.

Quản lý nhà nước được thực hiện thống nhất từ trung ương đến địa phương. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm thực thi trên địa bàn.

Vai trò của thông báo, giáo dục pháp luật và truyền thông

Giáo dục pháp luật đóng vai trò quan trọng trong nâng cao ý thức tuân thủ. Tài xế và chủ xe cần được đào tạo về quy định mới.

Truyền thông đại chúng giúp phổ biến quy định đến doanh nghiệp và người dân. Các loại hình vận tải khác nhau có quy định riêng cần được thông báo rộng rãi.

Những điều tài xế và doanh nghiệp cần lưu ý

Điều kiện vận chuyển hợp pháp

Điều kiện vận chuyển hợp pháp bao gồm có giấy phép lái xe phù hợp, giấy chứng nhận kiểm định còn hiệu lực và tuân thủ tải trọng cho phép.

Hàng hóa phải được bảo đảm an toàn, không gây nguy hiểm cho người và tài sản. Giấy tờ vận chuyển phải đầy đủ và chính xác.

Giấy tờ cần thiết và cập nhật quy định mới

Giấy phép lái xe phải phù hợp với loại xe điều khiển. Giấy chứng nhận kiểm định phải còn hiệu lực và ghi đúng thông số kỹ thuật.

Cập nhật quy định mới là trách nhiệm của tài xế và doanh nghiệp. Pháp luật thay đổi thường xuyên, việc nắm bắt kịp thời giúp tránh vi phạm.

Trách nhiệm pháp lý khi điều khiển phương tiện vượt tải

Trách nhiệm của chủ xe bao gồm đảm bảo xe hoạt động an toàn và tuân thủ quy định. Trách nhiệm của chủ phương tiện còn mở rộng đến việc giám sát tài xế và bảo dưỡng xe.

Tài xế chịu trách nhiệm trực tiếp khi điều khiển xe tải quá tải. Những trường hợp vi phạm chiều dài xe và cách xử lý cũng thuộc trách nhiệm của tài xế.

Kế hoạch bảo dưỡng định kỳ và an toàn kỹ thuật

Bảo dưỡng định kỳ giúp xe tải duy trì khả năng hoạt động an toàn. Hệ thống phanh, hệ thống treo và hệ thống lái cần được kiểm tra thường xuyên.

An toàn kỹ thuật là yếu tố quyết định khả năng chở tải trọng an toàn. Kiểm định định kỳ giúp phát hiện sớm các hư hỏng có thể gây nguy hiểm.

Kết luận

Xe tải không được phép chở quá tải bất kỳ phần trăm nào theo quy định hiện hành. Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Thông tư 39/2024/TT-BGTVT đã làm rõ rằng mọi mức vượt tải đều bị coi là vi phạm, chỉ khác nhau ở mức phạt và hình thức xử lý.

Hình phạt bắt đầu từ 10% đối với xe tải thông thường và 20% đối với xe xi téc, với mức phạt từ 800.000 VND đến 12.000.000 VND tùy theo tỷ lệ vượt tải. Doanh nghiệp có thể bị thu hồi giấy phép kinh doanh, tài xế có thể bị tạm giữ giấy phép lái xe.

Tác động của quá tải không chỉ dừng lại ở mức phạt mà còn gây hư hỏng cơ sở hạ tầng, tăng nguy cơ tai nạn và tác động tiêu cực đến môi trường. Kiểm soát tải trọng là trách nhiệm chung của cả xã hội.

Thế giới Xe tải khuyến khích tài xế và doanh nghiệp tuân thủ nghiêm ngặt quy định về tải trọng. An toàn trong vận tải không chỉ bảo vệ tài sản mà còn góp phần xây dựng ngành vận tải bền vững, phát triển kinh tế quốc gia một cách có trách nhiệm.